Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Lakin hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçekleşatır bir düzen değildir. Hukuk, toplum içre insanların gerçekten nasıl davrandıklarını değil, nasıl davranmaları icap ettiğini gösterir. Hukuk, namına uyulmak ve uygulanmak karınin vardır. Hak değeri dolayısıyla, insanlar arası ilişkileri bir düzene yakınmak, maşerî ömürın gerçekleşmesini temin etmek gerek. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren ferdin karşıtsına onaylama edilmesi ve uyulması müstelzim, kategorik tamam kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği üzere, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle toplum içre insanların reviş ve davranışlarının hukuk kurallarına uymaması, her ahit mümkündür. “İşte hukuk, kişioğlu davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir yöntem, bir bütündür.” İnsan-kişioğlu, kişioğlu-tabiat ilişkilerinin insanlığın partner çıkarı ve huzuru karınin evrensel ilkelerle güvence altına kırmızıınmasıdır. Hukuk, âdemiyet seviyesi karınin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birsonsuz rey ortaya atıktır. Bunlar kaynağı: tanrı, klas çıkarları, toplum sözleşmesi, tabiat ve insanlar olarak belirten görüşlerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun umumi menfaatini yahut fertlerin ve toplumun partner iyiliğini temin etmek için konulan ve amme gücüyle desteklenen kaide, hak ve kanunların hepsidür. Daha geniş bir tanımıyla hukuk, adalete yönelmiş maşerî yaşfakat düzenidir. Hukuk Kelime Fehvaı Hukuk kelimesi Arabi “hak” kökünden hasılat ve hak kelimesinin çoğcelil olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Fellahçda “hak” kelimesinin çoğcelil “beddua’kak”tır. Türk Anahtar Kurumu’na gereğince hukuk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım gücünü belirleyen yasaların hepsidür”. Bunun dışında hukukun “haklar” anlamı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk anlamında da kullanılır. Yöntem Fehvaı Hukuk dönemden döneme değiştiği karınin hala doyurucu bir tanım bünyelamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok onaylama edilen tanımı ise: “Muayyen bir zamanda belli başlı bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması ülke zoruna (müeyyide) bentlanmış kurallar hepsidür.” Bilimsel bir disiplin olarak hukuk, kendi içre taban olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun kişiler arası ilişkileri sayfa kayran kısmına Özel Hukuk, kişiler ile ülke yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Amme Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). çağdaş Hukuk, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna bedel Temel Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku amme hukukunun başlangıçlıca ast dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku sair toplumu aranjör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik ülke tarafından güvenceye kırmızıınmış ve cebri yapmış oldurımlara iye olmasıdır. Hukuk kuralları kişioğlu davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun eder kazalarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sebebiyle model nitelikteki yekpare durumlarda uygulanması esenlanır. Yaptırım (Müeyyide) Hukuk kayranında yapmış oldurım amme gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek karınin kullanılır. Hukuk düzenini esenlamayı ve korumayı fakatçlayan yapmış oldurımlar gene hukuk düzeninin öngördüğü şekilde namına getirilir. Maddi ve içsel yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken içsel yapmış oldurımlar bu durumları dikilmek karınin kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, hapishane ve tıkır cezaları; temel hukukunda siyasetten men, kazanç kapatma; mevhibe hukukunda mevhibe ve kaçıntıçılık cezaları üzere ayrımlı hukuk dallarında ayrımlı yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ait çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; şuuri bir irade olarak gören kuramlar, irade dışı olarak gören kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların birtakımlar felsefik değil ortaya konduğu devrin sorunlarını çözmek yahut siyasal görüşleri hukuk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali hak olan hukuk, umumi olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş maşerî bir yaşfakat düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu namına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, teamül yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun maşerî ömürı düzenleyip insanların amerikan barış ve güvenlik içre bir arada yaşamalarını esenlamaktır. 2. Kılgın Yarar (Sosyal İhtiyaçların Muhaliflanması) Hukukun teamül amacını, maşerî gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile toplum içre canlı insanların, birbirleri ile hazırlamak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanoğlunun bünyesından kaynaklanan ihtiyaçlarını karşıtlamaya çkırmızıışır. Hukuk bu fonksiyonu ile veladet, evlenme, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek hukuk düzeni ömürın taban gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanoğlunun doğal bünyesına ve bundan gelecek mevrut ihtiyaçlarına elverişli cereyan etmek zorundadır. Hukuk önemli ölçüde, ekonomik gerçeklere de kapalıdır; ekonomik ihtiyaçlara uymalı ve onları karşıtlamalıdır. 3. Hak Hukuk bu fonksiyonu ile belli başlı bir düzenleme altına aldığı toplumsal ihtiyaçları, özü salt bir muadele düşüncesi olan hak ölçüsüne vurarak reel kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En güdük tanımıyla hak, “bir muadele düşüncesi”dir. “Hak, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) cereyan etmek üzere dü ayrımlı anlamda kullanılır. Hak esasen ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, fazilet, fazilet anlamında şahsi bir özelliği deyimler. Eş her ahit haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni dayamak yolunda kalıcı ve değanlayışmez bir çaba gösterir. İşte bu reviş ve çabayı gösteren hak, özne (süje) ile ait oluşundan ötürü öznel (sübjektif) hak olarak nitelenir. Bir fazilet olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir hak mefhumı vardır. Nesnel hak, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin somut durumlarda gerçekleştireceği temas biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte hukuk kayranında hukuki eder olarak kavlükarar konusu olan hak de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü hukuk, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve idraklanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar hepsidür.” Cemiyet karınindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini karıneren kurallar yekpareü olarak hukuk, bu değerlendirmelerde hak ölçüsünü kullandığı ve işletmek yerinde bulunmuş olduğuna gereğince, adaletin böylece, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında hak acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Bulunan hukuk ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü hak mefhumı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm hukuk sistemine ve sistemlerine hâkim kâin, nesnel ve salt bir eder niteliğindeki adalettir. Hukuk bir toplum düzenini karınerir. Hukukun varlık sebebi de adalettir; icap mevcut düzeni gözlemek, gerekse onu değanlayıştirmeyi meşrulaştırmak karınin her ahit adalete başlangıçvurulur. Nesnel ve yasa üstü hak hukukta karşıtmıza kurulu hukuk düzenlerinin asli örneği, olması müstelzim hukuk anlamında hukuk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile hak, mevcut hukuk düzenlerinin namına elverişli olup olmadığı açısından bir eder ve kıymetlendirme ölçüsü olabilir. Tekrar bu özelliği ile hak, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun akdetmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile olumlu ve negatif karşıtlıklı ilişkilerde kâin bu üç fonksiyon muvazene içre olduklarında, adil bir hukuk düzeninin gerçekleşmesi esenlanır. Normal olarak tüm hukuk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak hukuk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşerî yaşfakat uyacak, hem de bu maşerî ömürın amerikan barış içre sürebilmesi karınin bir düzen görünümünü esenlamaya çkırmızıışacaktır.